۲۰ دلیل همراه با شواهد اثباتشده مبنی بر تأثیرات مثبت تنیس بر روی سلامت مردان وزنان بیانشده و تنیس بهعنوان ورزشی سالم و دائمی شناخته شد.
۱- مصونیت در مقابل کمتحرکی و کاهش ریسک حمله قلبی
میزان مرگ در اثر حمله قلبی در افراد کمتحرک تقریباً دو برابر افراد پرتحرک است. مطالعه ۱۰ سالهای که بر روی ۱۶۹۳۶ فرد انجام شد نشان میدهد که احتمال حمله قلبی کشنده در مردانی که ۴ ساعت در هفته ورزشی با شدت متوسط (مانند تنیس) انجام میدهند ۴۱% کمتر است. تنیس بهعنوان ورزشی پرطرفدار و جهانی بهسادگی سازماندهی و هماهنگ میشود (یک همبازی کافی است) و موجبات شادی و رضایت افراد را در هر سن و هر سطح بازی فراهم میآورد. این ویژگیها هم برای مردان و هم برای زنانی که تنیسبازی میکنند انگیزه روانی بالا ایجاد کرده و زمینهساز فعالیتهای فیزیکی داوطلبانه میشود. تنیس بهآسانی از یک زندگی کمتحرک که موجب بیماریهای کرونری قلبی میشود جلوگیری میکند.
۲- افزایش سلامت و مصونیت نسبی در برابر بیماریهای قلبی- عروقی مخرب
بهطورکلی مطالعات آیندهنگر نتایج قویتری از مطالعات بر روی فعالیت بدن در کاهش مرگومیر نشان میدهد. (تندرستی متغیری است عینی که توسط روشهای ارگومتریک اندازهگیری میشود درصورتیکه فعالیت بدنی معمولاً در مطالعات جمعیتشناسی توسط گزارش خود اشخاص اندازهگیری میشود.) این مطالعات نشان میدهند که مرگومیر براثر بیماریهای قلبی – عروقی در افرادی که از سلامت جسمی کمتری برخوردارند ۳ تا ۴ برابر بیشتر از افراد سالم است. مشخصشده است سطح تندرستی افرادی که ۱۰ سال است تنیسبازی میکنند با سطح تندرستی افراد ۲۰ سال جوانتر از آنها برابر است. در مطالعهای که بر روی تنیسبازانی در سنین ۵۰ تا ۷۰ سالگی انجام گرفت مشخص شد سطح تحمل و سطح حداکثر فعالیت این افراد که با ارگومتر و تردمیل اندازهگیری شده بود با متوسط مردم در سنین ۲۰ تا ۳۰ سالگی برابر است.
۳- کنترل وزن بدن
تغییرات وزن بدن با مدتزمان و شدت بازی مرتبطند. بازی تنیس تکنفره (سینگل) با شدت متوسط موجب مصرف ۳۰۰ تا ۶۰۰ کیلوکالری در ساعت میشود درحالیکه بازی شدید موجب مصرف ۴۵۰ تا ۹۰۰ کیلوکالری در ساعت میشود که در این حالت میزان مصرف کالری بیشتر از دوچرخه ثابت، پیادهروی با سرعت متوسط یا والیبال است. انرژی مصرفشده در بازی تنیس دونفره (دوبل) از گلف بیشتر است.
۴- فعالسازی متابولیسم چربی، به حداقل رساندن دیس لیپیدمی، محافظت از آرتریوسکلروز
یک مطالعه مقایسهای بین افراد تنیسباز و افرادی که ورزش نمیکنند نشان داد که تنیسبازی کردن بهطور دائمی موجب افزایش غلظت کلسترول –HDL (محافظ عروق) و درنتیجه کاهش تهنشینی رسوبات زیانآور در شریانها میشود. افزایش مدتزمان بازی موجب افزایش تولید انرژی از ذخایر چربی به مقدار ۴۰-۲۰% میشود. در تنیسبازی کردن با شدت کمتر و مدت بیشتر متابولیسم چربی افزایش مییابد و طی چند سال غلظت کلسترول- HDL خون افزایشیافته که این امر نقش محافظتکننده در برابر آرتریوسکلروز دارد.
بین ۸۰-۶۰% انرژی مصرفشده در تنیس بهوسیله شکسته شدن کربوهیدراتها به وجود میآید که با کاهش غلظت انسولین خون ارتباط دارد. تمرینهای منظم و مکرر موجب افزایش حساسیت نسبت به انسولین شده و درنتیجه با پیشروی دیابت مقابله میکند.
۶- اثرات مثبت بر بافتهای عضلات اسکلتی (عضلات، تاندونها، لیگمان ها، غضروف و استخوان)
واضح است که تمرینات منظم، مکرر و حسابشده اثر مثبتی بر عضلات اسکلتی دارند. این تأثیرات از عوامل عمده پیشگیریکننده از تمام انواع آسیبها بهخصوص آسیبهای ورزشی هستند. بسیاری از مطالعات تجربی بر اثرات مثبت تمرینهای سیستمیک ازیکطرف و اثرات منفی بیتحرکی و کمتحرکی بر عملکرد ماهیچههای اسکلتی صحه گذاشتهاند. تنیس موجب تغییرات زیر در عضلات اسکلتی میشود: افزایش قدرت عضله (بهویژه بازوی فعال و عضلات هیپ) و افزایش ظرفیت تحمل عضلانی (بهویژه اندامهای تحتانی) افزایش قدرت کششی، الاستیسیته، سفتی و توده کل تاندونها و لیگمان ها (در اندام تحتانی و بازوی فعال) افزایش تراکم غضروف و توده استخوانی.
۷- کاهش ریسک ابتلا به استئوپروز (پوکی استخوان)
کیفیت و کمیت توده استخوان با افزایش بار وارده بر آن افزایش مییابد. مطالعهای بر روی ۴۰ تنیسباز ۶۰-۴۱ سال نشان داد تنیسبازی کردن منظم بهترین ورزش برای پیشگیری از استئوپروز اندامهای تحتانی است.
۸- ریسک کم آسیب
در مقایسه با سایر ورزشهای پرطرفدار که با توپ انجام میشود مانند فوتبال، بسکتبال، والیبال یا بدمینتون، تنیس ورزشی با ریسک کم آسیب ارزیابی میشود و این مهمترین مسئلهای است که موجب شده توانایی تنیسبازی کردن تا سنین بالا حفظ شود. علاوه بر این، آسیبهای تنیس نهتنها خیلی نادر هستند (تقریباً ۲۶% در هر ۱۰۰ ساعت بازی تنیس) بلکه حتی منجر بهصرفه هزینه زیاد درمانی یا ناتوانی طولانیمدت نمیشوند.
۹- تحریک عملکردهای فکری و به تعویق انداختن استحاله مغز با افزایش سن
تنیس نهتنها موجب تقویت توانایی هماهنگسازی و تمرکز میشود بلکه موجب مهار اضطراب، افسردگی یا ناپایداری روانی نیز شده و از انحرافهای روانی و رفتاری جلوگیری میکند. علاوه بر این فعالیت بدنی موجب تحریک عملکرد فکری مغز شده و استحاله مغز در اثر افزایش سن را کاهش میدهد.
۱۰- سلامت زندگی
بهبود سطح تحمل و هماهنگی فرد بهعلاوه افزایش قدرت عضلانی و همچنین استخوانهای ضخیمتر و متراکمتر در اثر تنیسبازی کردن به مدت چند دهه نهتنها موجب احساس اعتمادبهنفس و اطمینان به خود شده بلکه موجب میشود فرد در پیری بتواند طیف وسیعتری از فعالیتها را انجام دهد. اثرات درازمدت مذکور به همراه موفقیتهای قابل تکرار و همچنین تفریح در حین هر بازی تنیس (چه تمرین چه آموزش چه مسابقه) علاوه برافزایش طول عمر موجب بهبود کیفیت زندگی میشود: «نهتنها سالهای بیشتری به عمر میافزاید بلکه سالهای بهتری برای فرد فراهم میکند.»
۱۱- افزایش ظرفیت هوازی
مدتزمان بازی بهعلاوه طبیعت بازی تنیس (که از دورههای متناوب فعالیت و استراحت تشکیلشده) آمادگی ایروبیک فرد را بهطور چشمگیری افزایش میدهد. بهعلاوه بسیاری از عضلات در تنیس مورداستفاده قرار میگیرند و تنیس نیازمند انرژی ایروبیک بالایی است.
۱۲- بهینهسازی سرعت و شتاب
در یک بازی تنیس، دویدن سریع بهطرفین، جلو- عقب و تغییر جهت حرکت بهطور متوالی حرکات انفجاری هستند که موجب بهبود قدرت، شتاب، سرعت و چابکی فرد میشوند.
۱۳- افزایش توانایی عضلانی
در یک بازی تنیس، شتاب گرفتن، کم کردن سرعت و تغییر جهت مکرر موجب افزایش قدرت عضلات اندامهای تحتانی میشود.
۱۴- بهبود هماهنگی
حرکت به سمت محل مناسب و مهارتهای ضربه زدن به توپ سبب بهبود هماهنگی عمومی بدن، کنترل عمودی حرکت و هماهنگی بین چشم و دست میشود.
۱۵- افزایش انعطافپذیری
کش آمدنهای دائمی و مانور برای برگرداندن توپ بهطرف حریف نیازمند انعطافپذیری فراوان است.
۱۶- فراگیری انضباط
نیاز به فراگیری تمرینات و کنترل روند بازی در مسابقه موجب فراگیری نظم و انضباط میشود.
۱۷- مواجهه با استرس
استرس فیزیکی، روحی و روانی تنیس موجب افزایش ظرفیت مقابله با استرسهای زندگی میشود. آموختن مقابله با استرس در هنگام «رالی» و زمان استراحت بین رالیها مثالی از تغییرات استرس تجدیدقوا در زنگی روزمره است.
۱۸- پذیرش مسئولیت
تنیس موجب میشود راحتتر مسئولیت قبول کنیم. همانطور که با فراگیری تمرینات خود را برای مسابقه آماده میکنیم یا با اعلام خط (بیرون بودن توپ) یا مواجهه با اشتباهات و همچنین فراگیری بازی کردن در محدوده تواناییهای خود به مسابقه میپردازیم.
۱۹- تمرین رقابت یکبهیک
توانایی رقابت به شما میآموزد در فراز و نشیبهای زندگی رقابتی موفق باشید.
۲۰- تمرین کار گروهی
بازی دوبل موفقیتآمیز به توانایی شما در برقرار کردن ارتباط و بازی بهعنوان یک واحد منسجم با یادتان بستگی دارد. همچنین مهارتهای اجتماعی شما از طریق کنش متقابل و ارتباط قبل، حین و بعد از بازی رشد مییابند.
نویسنده: کارل وبر مدیر گروه «مسابقات ورزشی» دانشگاه ورزش آلمان